El İşlemeleri Tespit Ediliyor

30.07.2021

395

A⁺

A^-

El İşlemeleri Tespit Ediliyor

Çorum’da kentsel ve kültürel bellek hazinesi olan el işlemelerinin tespiti ve kataloglaması yapıldı.

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce hazırlanan ve Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) tarafından teknik destek programı kapsamında desteklenen “Çorum’da Kentsel ve Kültürel Bellek Hazinesi Olan El İşlemelerinin Tespiti ve Kataloglanması” Projesinin uygulaması için yapılan saha çalışmaları tamamlandı.

İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada şu bilgiler verildi:

Çorum’da, el sanatları kapsamında kültürel belleğin diğer bir ifadeyle somut olmayan kültürel mirasın bir parçası olan el işlemelerinin alanda yapılacak saha derlemeleriyle tespiti ve araştırması ile kataloglaması yönünde çalışmalar ve ziyaretler yapıldı.

Hayatın her alanında yüzyıllar süren birikim ve gelenek görenek ile oluşarak kuşaktan kuşağa aktarılan el işlemelerinin kayıt altına alınması ile kültürel mirasın öğesi bu unsurların gelecek kuşaklara aktarılması amaçlandı. Kimlik ve aidiyet duygularının gelişmesinde önemli pay sahibi olan kültürel mirasın bir bölümünü oluşturan el işlemelerinin Çorum özelinde tespit edilerek, derlenmesi, belgelenmesi ve bu konuda video, fotoğraf ile kayıt altına alınması sağlandı.

Bu proje dâhilinde doğum, düğün, bayram vb. hayatın geçiş dönemleri olarak adlandırılan dönemlerde karşımıza farklı bir formatta çıkan el sanatları geleneğinin bir parçası olan el işlemeleri kirman, tarak, şiş, iğ, tığ gibi basit araçlar kullanılarak iğne oyası, tığ oyaları, mekik oyaları, maşa oyaları, çorap, eldiven, kazak, içlik gibi eşyalar ve beyaz, krem veya renkli ip kullanılarak örülen dantellerdir. Motifler halinde tek tek örülüp birleştirilen veya bir bütün olarak örülen danteller, baş örtüsü yazma, çarşaf, yastık, sandık örtüsü gibi eşyaların kenarlarına geçirildiği gibi su takımı, oda takımı, sehpa örtüsü, karyola takımı, masa örtüsü vb. eşyalar yani etnografik ve folklorik malzemenin Çorum yöresinde köy, kasaba, kent merkezinde tespit edilerek, derleme ve elde edilen malzeme ile bu konuda bir envanter oluşturulmuştur.

Yapılan saha çalışmalarında OKA’nın kültürel mirasın yaşatılabilmesi adına destek verdiği projemiz ile Çorum adına birçok kazanım sağlanmıştır. Ağırlıklı olarak Halk Eğitim Merkezleri ve kadın kültür merkezi kursiyer ve usta öğreticilerinin desteği ile oluşturulan kataloglama çalışması İl Müdürlüğümüzce kitap haline dönüştürülerek, unutulmaya yüz tutmuş el sanatları geleneğinin kayıt altına alınması sağlanacaktır.

Proje kapsamında yapılan çalışmalarda elde edilen bilgilerden bazıları:

Çorum Uğurludağ ilçesinde yaşayan Sevim Genç, geleneksel üç etek kıyafetinin yaklaşık 50 sene önce gelinlik olarak giymiş. Torunlarının yardımıyla tekrardan üç etek kıyafetini giyerek hazırlanacak katalog çalışması için fotoğraf çekmemize izin verdi.

Osmancık ilçesine bağlı İnal köyü geleneklerinin canlı tutulduğu ve genç kızların “cıngıl” adını verdiği kıyafetler giyiliyor. Köyde sadece 20 ailede kalan bu kıyafetler Osmanlı döneminden kaldığı için özenle korunmaktadır.

Dokuma ve örücülük geleneğinin en canlı yaşatıldığı ilçe Ortaköy olarak dikkat çekmektedir. Halen kurulu olan tezgahlarında geleneksel yöntemler ile dokunan ürünler yaşatılmaya çalışılıyor. Ortaköy Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğünce açılan kurslara gösterilen ilgi el sanatlarının yaşatılması için önem taşımaktadır.

Alaca ilçesine bağlı olan Sarısüleyman köyünde şimdiki gelinlik yerine sayanın üzerine kırmızı bir yazma başından aşağıya yüzü görünmeyecek şekilde örtülür ve üzerine tozaktan yapılmış gelinbaşlığı giydirilirdi. Bu geleneğin son örneği Sarısüleyman köyünden Satı Tüfekçi’nin evinde bulunan “tozak” ile devam ettirilmektedir.

Hitit Medeniyetinin Başkenti Hattuşa’da Boğazkale Kaymakamlığının teşvik ve destekleriyle kurulan “Puduhepa Girişimci Kadınlar Üretim ve İşletme Kooperatifi” Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) tarafından kabul edilen ve sözleşmesi imzalanan Teknik Destek Projesi ile el emeği göz nuru ürünlerini ülke genelinde pazarlamaktadır.

Çorum İskilip ilçesinin son semerci ustası Recep Köle semere olan talebin azalması üzerine mesleğin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığını, kendisinin de artık bu mesleği hobi olarak sürdürdüğünü söyledi.

1 | 4

El İşlemeleri Tespit Ediliyor