Çorum’da Kene Seferberliği

Sağlık Bakanlığımızın yürüttüğü proje kapsamında Çorum İli olarak öncelikle 1.riskli bölgeler tespit edilmiş olup, bu bölgelerde yaşayan vatandaşlarımıza kene eğitimi verilecek, eğitimler esnasında “kene eğitimi ve korunma seti” dağıtılacaktır. Setin içeriği bir adet kene çıkartma kartı, bir çift eldiven ve bir adet bilgilendirme broşürü şeklinde olacaktır. Özellikle kenenin çıplak elle çıkarılmasını engellemek amacı ile kene kartlarının dağıtım planlanmış olup, bu; hastalıkla mücadelede en önemli korunma yollarından biridir. Hastalık ve kişisel korunma yolları hakkında il genelinde sağlık personellerinden oluşan ekipler aracılığı ile ev ev dolaşılarak yüz yüze bilgilendirilme yapılmakta olup 1.öncelikli yerleşim birimlerinde 15 gün ara ile 3 kez vatandaşların ziyareti gerçekleştirilerek kene eğitim ve korunma seti kendilerine teslim edilecektir.

 1-Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı nedir? Bu hastalığın adı neden Kırım Kongo Kanamalı Ateşidir?

Kırım Kongo Kanamalı ateşi insanlarda kenelerin bulaştırdığı ve ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Hastalık İlk olarak Rusya’nın Kırım bölgesindeki askerlerde ve daha sonra Afrika kıtasındaki Kongo’da kanamalı ateş şeklinde görüldüğünden bu hastalığa Kırım-Kongo kanamalı Ateşi denilmiştir. Ülkemize 2002-2003 yılından beri tespit edilmiştir. Ülkemizde daha önceki yıllarda da mevcut olduğuna dair çeşitli bilgiler vardır.

 2-Kırım Kongo Kanamalı Ateşi nasıl bulaşır?

Hastalık insanlara daha çok kene tutulmasıyla bulaşır. Bunun yanında hayvanların üzerinden çıplak elle kene toplaması, patlatılması(kene kırma) veya ezilmesi ile de bulaşabilir. Ayrıca kanında mikrop bulunan hayvanların kan, idrar gibi vücut sıvılarına çıplak elle dokunmakla ve bu hastalığa yakalanan insanların tükürük, idrar ve kan gibi vücut sıvılarına temas etmekle de hastalık bulaşabilir. Hasta hayvanın sütü ile hastalığın bulaştığına dair herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.

3-Hastalık ne zaman ortaya çıkar?

 Kene tutulmasından veya kenelere çıplak elle dokunulduktan sonra mikrobun alınmasını takiben hastalığın belirtileri genellikle 1-3 gün içinde, en fazla 9 gün içerisinde çıkar. Bu yüzden kene tutulmasından sonra 10 gün boyunca kendinizi takip etmelisiniz.

Hasta insanların veya enfekte hayvanların kan, idrar ve diğer vücut sıvılarına korunmasız(çıplak elle) temas sonucunda ise hastalığın belirtileri 5-6 günde, en fazla 13 gün içerisinde ortaya çıkabilmektedir.

 4-Hastalığın belirtileri nelerdir?

 Hastalık ateş, üşüme, titreme,baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, yüzde ve gözde kızarıklık, bulantı-kusma ve ishal şikayetleri ile ortaya çıkar.

5-Hangi kene hastalık yapar? Keneler insanlara ne zaman gelir, tuttuğunu hisseder miyiz?

 Hangi kenenin mikrop taşıdığı bilinemeyeceğinden tüm keneler hastalık yapabilir. Bunun için bildiğimiz sakırga, kuru budak, mal kenesi gibi isimler verilen keneler dâhil tüm kenelere karşı dikkatli olunmalıdır. Keneler özellikle bahar ve yaz aylarında tarlada, bağda, bahçede çalışırken gelir. Vücudunuza tutunurken o bölgede ağrı ve kaşıntıya yol açmaz, dolayısıyla tutunduğu fark edilmeyebilir. O nedenle eve dönüşte çocuklarınızda ve kendi vücudunuzda gözle kene kontrolü yapmak önemlidir.

  6-Kene hayvanlarda hastalık yapar mı?

Hastalık hayvanlarda belirti göstermediğinden hayvanlarınız sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilir. Bu nedenle, hayvanların kan, idrar ve diğer vücut sıvılarına korunmasız (çıplak elle) dokunulmamalıdır. Hayvan keserken de dikkatli olunmalıdır. Bu hayvanların pişirilerek tüketilmesi halinde etinde-sütünden hastalık bulaşmaz.

7-Hastalığın tedavisi ya da bir aşısı var mıdır?

Etkinliği kanıtlanmış aşısı ve virüse özel tedavisi bulunmamakla birlikte erken teşhis konulduğunda uygulanacak destek tedavi ile kişinin iyileşme ihtimali artar.

8-Kenelerden ve kenelerin bulaştırdığı bu hastalıktan korunmak için neler yapılmalıdır?

Kenelerin insanlara tutunması engellenmelidir. Bunun için tarla, bağ, bahçe ve hayvan otlatmaya giderken kenelerin kolay fark edilmesi için açık renkli elbiseler giyilmeli, vücutta açık yer kalmamasına özen gösterilmeli ve pantolon paçaları çorabın içine konulmalıdır. Eve dönüldüğünde ise kollar, bacaklar,gövde diz arkası,koltuk altları,kulak arkası,ense,saç dipleri ve kasıklar dahil vücudun her tarafı ve elbiseler  iyice kontrol edilerek kene olup olmadığına bakılmalıdır.Çocukların vücudu ve elbiseleri de anne babaları tarafından mutlaka kontrol edilmelidir.

Hayvanların üstündeki kenelere çıplak elle dokunulmamalıdır. Veteriner hekime danışılarak hayvanlar keneye karşı uygun şekilde ilaçlanmalı ve böylelikle kenelerin çoğalması engellenmelidir.

9-Vücuda kene tutunursa ne yapıl malıdır?

Kene tutunması halinde çıplak elle dokunmadan bir kene kartı, eldiven, kağıt mendil, bez, naylon poşet veya yaprak ile vakit geçirilmeden, kene ezilmeden, patlatılmadan hemen çıkarılmalı ve çıkartıla yer tentürdiyot ile temizlenmelidir. Kene çıkarılırken kenenin başı deri içinde kalsa bile hastalık açısından bilinen bir risk oluşturmamaktadır. Kene çıkarılamıyorsa hemen en yakın sağlık kuruluşuna giderek çıkartılması sağlanmalıdır. Keneye asla çıplak elle dokunulmamalı ve asla çıplak elle çıkarılmamalıdır. Vücuda tutunan kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığa yakalanma riski de o kadar az olur.

Vücuda tutunmuş olan kenenin üzerine kolonya gibi herhangi bir madde dökmeyin, ateş ve sigara basmayın. Keneyi çıkardıktan sonra patlatmaya çalışmayın. Uygun şekilde yok edin.

Kene tutunmasından sonra 10 gün boyunca kendinizi takip edin. Ateş, halsizlik, üşüme, titreme, baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, yüzde ve gözlerde kızarıklık, bulantı-kusma ve ishal belirtilerinden en az ikisi varsa beklemeksizin bir sağlık kuruluşuna müracaat edin.