“Geri Ödemesiz Destek Bekliyoruz”
Oda Başkanı Özkubat ve kıraathaneci esnafı kısıtlamalarda çok zorlandıklarını ve yeniden kapanma istemediklerini vurgularken devletten ve vatandaştan beklentilerini açıkladı:
“Geri Ödemesiz Destek Bekliyoruz”
Kıraathanecilerin 1,5 yıllık oyun özlemi 1 Temmuz itibarı ile sona erdi. Pandeminin belki de en büyük zararı verdiği sektör olan kıraathanecilerde taş sesleri tekrar yankılanmaya başladı. Görüşlerini aldığımız kıraathaneci esnafı tekrar oyun oynatabilecek olmanın mutluluğunu yaşarken pandemi öncesine dönmelerinin 3-4 ayı alabileceğini belirtti. Kapalı kaldıkları süreci “Çok zordu” diye tanımlayan esnaf devlet desteklerini yetersiz bulduklarını açıklarken, oda başkanı Özkubat ise devletten geri ödemesiz destek beklediklerini yineledi.
Kıraathaneciler tekrar oyun oynatabilecek olmanın mutluluğunu yaşıyor. Asıl gelirlerine 1,5 yıl sonra yeniden kavuşan kahveci esnafı düşüncelerini gazetemiz ile paylaştı. Muhabirimiz Furkan Kalkan’ın sorularını yanıtlayan esnaf biraz dertli biraz da mutluydu.
“Kısıtlamaların kalkması ile neler düşünüyorsunuz?” diye sorduğumuz esnaf şunları söyledi:
“ÇOK ZOR GÜNLER GEÇİRDİK”
Ferdi Karaca: 15 aylık kapalı kaldığımız süreçte bayağı sıkıntılar çektikten sonra yasakların kalkmasıyla biraz rahatladık. Kapalıyken çok zor günler geçirdik. Bizim asıl para kazandığımız oyunların yasak olması büyük kayıplar yaşatmıştı. 1 Temmuz itibariyle açılan oyunlar da bize biraz daha artı kazanç olarak müşterilerimizi daha çok çekme yönünde avantaj olarak geldi. Bu yasak sürecinde en büyük sıkıntımız müşterilere gerekli hizmeti verememek oldu. Bugün (dün) yasakların kalktığı ilk gün, şu an için beklediğimiz gibi değil ama ilerleyen günlerde havaların da iyi gitmesiyle artacağına eminiz.
“ÇALIŞMAYAN DÜKKÂNA KİRA ÖDEDİK!”
Mustafa Kılınç: Bizim açımızdan çok kötü bir dönem oldu. Çalışmayan dükkâna kira ödemek zorunda kaldık. Bağ-Kurlarımızı ödemek zorunda kaldık. Gelir yok bir taraftan. Yani bitme durumuna geldik. Bittik de diyebiliriz. Kredi borcuna girdik, dayanmaya çalışıyoruz. Yasakların bitmesinden sonrası için pek de bir umudumuz yok. İnsanlar alıştılar evde kalmaya. Bugün oyunlar açıldı ama sadece bir masamız var oyun oynayan. Zamanla artması da vaka sayılarına bağlı. İnsanların üzerindeki korkuyu atması lazım, vakaların iyice düşmesi lazım, her şeyin tamamen normalleşmesi lazım. Günlük 100-150 TL ile dükkân kapatırken bu, oyunlar açıldıktan sonra 300-400 TL olur ama pandemiden önceki dönemde ortalama 600-700 TL ciro yaparken şimdi bu 3’te 1’inde düşüyor oyun varken bile. Oyun yokken ciro 1/6, 1/7’ye düşüyor.
“DESTEKLER YETERSİZDİ”
Pandemi sürecinde en çok yetersiz devlet desteklerinden sıkıntı çektik. Dört ay boyunca bize 500 TL kira yardımı, bin TL gelir kaybı yardımı yapıldı ama kapalı kaldığımız süre neredeyse bir sene. Geri kalan sürede biz sanki çay ocağı gibi dükkânımızı açtık. Bunun yerine bize deseydi ki devlet; bağ-kur priminizi almıyoruz, sizin yerinize biz yatırıyoruz v.s. denseydi daha iyi olurdu bizim için çünkü bu dönemde Bağ-Kur’a ödediğimiz para 17-18 bin TL civarında. Olan oldu artık ama bir daha böyle bir kapanma söz konusu olursa, daha adaletli bir destek bekliyoruz devletimizden. Biz kahvehaneciler olarak üvey evlat muamelesi gördük. Her yeri açarlar, AVM’leri, kafeleri v.s. fakat bizi kısıtlamalarla boğuyorlar.
“KAZANDIĞIMIZ ÜÇ KURUŞU NEREYE ÖDEYECEĞİMİZİ BİLEMEDİK”
Cengiz Tığıl: Neredeyse 1,5 senedir millet oyunlardan uzak. Şu anda da kahvehanelerin önünde otursalar bile içeri girip oyun oynamaya pek yanaşmıyorlar. Soğuk bakıyorlar bir nevi. Genelde çay ocaklarının önünde oturuyorlar şu anda. Zaten 1,5 senedir çay ocaklarına alıştılar. Bundan sonrasında bunun düzene girmesi 2-3 ay sürer. Hastalık durumu ne olur, vakalar artar mı onu da bilmiyoruz. Şu anda vakalarda bir düşüş var ama ne olacağı belli değil. Yasaklar dönemi bizim için iyiydi diyemeyiz. Çay ocakları satış yaptı ama biz oyun oynatamadığımız için bir anlamı kalmadı. Çay ocağı 300-400 çay satarken biz burada 100 çay satamadık. Kazandığımız 3-5 kuruşu da dükkân kirasına mı, faturalara mı, çaya-şekere mi vereceğimizi bilemedik. Bu dönemde herkes mağdur oldu. Herkesin mağduriyetini herkes biliyor ama kimsenin elinden bir şey gelmiyor. 5 bin TL yardım yapıyorlar kahvehanelere ama ben o parayı alamadım başka bir vergi levham daha olduğu için. Araba alıp sattığım için galericilik belgem var, ikinci vergi levhasının üstüne işlendiği için kahvehanecilik ondan dolayı bana destek vermediler mesela. Verilse ne olacaktı onu da bilmiyorum. 15 ay kapattığım dükkânda 5 bin lira neyi kurtaracak? Benim zaten dükkân kiram 25-30 bin TL’yi buluyor 15 ayda. Kahvehaneciliğin dışında ekstra başka bir iş yapmayan insanın hali şu anda içler acısı.
“1-2 AYA İÇİNDE TOPARLARIZ”
Mehmet Göktuğ Kırdı: Kısıtlama döneminde yaklaşık 1,5 sene dükkânımız kapalıydı. Bu dönemde çok zorluklar çektik. Maddi yönden bizi çok zorladı, devletimizin verdiği destekler yeterli olmadı kahvehanecilere. Diğer esnaflara bir şey diyemiyorum ama biz çok destek almadık aslında. 1 Temmuz sonrası için büyük bir patlayış bekliyoruz, 1-2 ay içerisinde toparlanmayı bekliyoruz aslında ama Bugün dükkânımızı eskisi gibi yeniden açtık çok şükür. Eskiden gelen müşterilerimiz yine bizlere eşlik ettiler sağ olsunlar. Oyunların açılması da bizim için çok faydalı oldu. 1 Temmuz öncesinde biz burada günlük 30-40 çayla kapatıyorduk dükkânlarımızı ama şu an çok şükür 3-4 masamız var, açılmaya başladı işler, yavaş yavaşta bu şekilde ilerleyeceğimizi düşünüyorum.
BAŞKAN ÖZKUBAT: MUTLUYUZ, YENİDEN KAPANMAK İSTEMİYORUZ
Çorum Kahveciler ve İnternetçiler Esnaf Odası Başkanı Nesimi Özkubat yeniden hizmet verecek olmanın mutluluğunu yaşadıklarını belirterek devletten de hibe desteği istedi. Pandemi sürecinde sektörel kapanmanın %15 olduğunu ve pandemiden en çok kendilerinin etkilendiğini vurgulayan Özkubat hijyen açısından herhangi bir sorun yaşamayacaklarını belirterek vatandaşa da çağrıda bulundu.
Gazetemize konuşan Nesimi Özkubat şunları söyledi:
İnşallah koronavirüs sebebiyle iş yerlerimiz tekrardan kapanmaz. 16 aydır zaten açlık sınırına geldik. En azından yavaş yavaş da olsa işlerimizi tekrardan kazanmak için çabalayacağız. Bu sebeple devletin de bize herhangi bir yaptırım veya kapatma uygulamasını istemiyoruz. Müşterilerimizi özledik, müşterilerimiz de bizleri özledi. Bütün kahvehaneci esnaf arkadaşlarımıza sağlık ve bol kazanç diliyorum. Birlikte her şeyin üstesinden geleceğiz.
“HİBE DESTEĞİ İSTİYORUZ”
Aslında şu anda söylenecek çok fazla bir söz yok, zamanla beklentilerimizin yerine geleceğini düşünüyorum. Devlet büyüklerimizden de hibe desteği talebinde bulunuyoruz. Bu paranın da en az 25 bin TL olması gerektiğini düşünüyorum. Geçmişe döneme ait bir sürü borcumuz birikti. Kiramız olsun, doğalgaz-elektrik-su faturaları olsun, Bağ-Kur, borçları olsun bu ve bunlar gibi çok borcumuz birikti.
“PANDEMİDE KAPANAN ESNAF ORANI %22”
Kısıtlamadan en çok etkilenen esnaf kahvehane esnafı oldu. Pandemiden kapanan esnaf oranı %22 seviyesinde. Sektörel olarak söyleyecek olursak bu oran %15 seviyesinde. Çay ocaklarından kapanan esnaf arkadaşlarımızda oldu maalesef. Dediğim gibi şu anda en çok önemsediğimiz konu hibe desteği konusu. Bu konu çözüm bulursa büyük bir rahatlama olur kahvehane sektöründe.
VATANDAŞA ÇAĞRI
Vatandaşlarımıza da diyeceğim odur ki iş yerlerimizin hepsinin dezenfektesi düzenli olarak yapılıyor. Hijyen açısından herhangi bir eksikleri yoktur. Zaten sağlık ekipleri tarafından da sürekli olarak denetlenmekteyiz. İşyerlerimiz hazır bir şekilde müşterilerini beklemektedir.